Net als andere plaatsen rondom de Zuiderzee, had het eiland Schokland een eigen ijsvlet. Op Schokland herinnert alleen een schuur, ‘de IJsloper’, nu een Rijksmonument, aan de ijsvlet. Maar de schuur is leeg: de ijsvlet is vergaan in de golven van de tijd.

Daarom gaan we deze zomer aan de slag met een leuk project. Samen met de jongste bezoekers geven we Schokland de ijsvlet terug. Onder begeleiding van kunstenaar Jennie Koffeman knutselen kinderen, van 3 t/m 13 jaar, deze zomer mee aan de nieuwe ijsvlet voor Schokland.

Het project vindt iedere dag plaats van 11 t/m 16 augustus van 13.00 tot 16.00 uur in Museum Schokland, op het museumterrein. Meedoen is gratis in combinatie met een museumticket. Geïnteresseerd? Neem dan een kijkje op de website van Museum Schokland.

De geschiedenis

Schokland was eeuwenlang een eiland in de Zuiderzee. Schepen voeren af en aan. ’s Winters kon het voorkomen dat de hele zee dichtgevroren was. De omstandigheden op het eiland konden dan verslechteren. Daar hadden de Zuiderzeebewoners dus een oplossing voor: de ijsvlet. Niet alleen Schokland had er een, ook bijvoorbeeld Urk en Marken.

De ijsvlet werd over het ijs gesleept door de sterkste eilandbewoners. Er werd post mee gebracht of opgehaald, zieken konden er mee worden vervoerd, of er werd voeding mee opgehaald. Maar zo’n reis was niet zonder gevaar! Het kon ook ’s winters spoken op de Zuiderzee. Het ijs kon gaan kruien, de bemanning kon op wakken stuiten of overvallen worden door een sneeuwstorm. Een reis duurde soms dagenlang en werd vanwege het gevaar ook wel een ‘bloedreis’ genoemd.

Herinneringen aan de bloedreizen

De Urker Tromp de Vries schreef een gedicht over deze bloedreizen, die bij het Urker monument ‘de IJsvlet’ is te lezen:

Een raadselachtig fenomeen:
tien mannen, die welhaast verloren
in dichte nevels om zich heen,
hun hakken in de schotsen boren.

Ze zijn nu gans en al alleen:
er is geen mistsein meer te horen,
en ’t licht dat van de vuren scheen
ging in de grauwe nacht verloren.

Ze stonden met z’n allen klaar
voor wat een bloedreis werd geheten,
en hebben huis en haard vergeten

om in een tocht zo bang en zwaar,
en menigmaal in doodsgevaar,
zich met ‘hun’ element te meten.

Een Urker ijsvlet bleef bewaard en is te bewonderen in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen.

Met het project ‘Bouw een ijsvlet voor Schokland’ staan we stil bij deze bijzondere geschiedenis, samen met iedereen van 3 t/m 13 jaar. Iedere middag van maandag 11 t/m zaterdag 16 augustus gaan we bouwen. Totdat de sterkste eilandbewoners aan het einde van de week een laatste reis maken met de ijsvlet: we tillen de ijsvlet samen naar wat vroeger de dichtgevroren Zuiderzee was. En dat midden in de zomer!

En uiteraard volgt hier na de tijd een verslag.

Bouw een nieuwe ijsvlet voor Schokland is onderdeel van de Zomer op Schokland.

Meer lezen over de Urker ijsvlet? Ik schreef hier eerder een blogbericht over: ‘Hoe de Urker ijsvlet bewaard bleef‘.